Dodaqlanmayan incə saitlərin türk dilləri ilə müqayisəsi və fərqliliyi

Qalın saitlərin qalın, incə saitlərin incə saitləri izləməsinə damaq ahəngi deyilir. Dodaqlanan və dodaqlanmayan saitlər də qalın və ya incə olmaqla götürülür, yəni burada saitin yalnız qalın və ya incəliyi əsas sayılır. İncə saitlərin bir-birini izləməsi: üfüq, mənzərə, dünən, sədəqə, dəmir və s. Qalın saitlərin bir-birini izləməsi: adamlar, nağıl, uzaq, onlar, uzaqlarda və s. Dilimizdə məhdud şəkildə olsa da, dodaq ahəngi mövcuddur: üzümçü, gurultu, külüng, özümüzü və s.

Ahəng qanununun tələbinə görə milli şəkilçilər ya iki, ya da dörd variantlı olur. İkivariantlı şəkilçilər qalın və incə saitli olurlar: -ça, -çə, -lar, -lər. Dördvariantlı şəkilçilər isə qalın və incə, dodaqlanan və dodaqlanmayan saitli olurlar: -çı, -çi, -çu, -çü. e, ö, o saitləri şəkilçilərin yaranmasında iştirak etmirlər.

dodaqlanmayan incə saitlər

Azərbaycan dilində 9 sait və 23 samit fonem (26 samit səs) var. Saitlər qalın və incə, dodaqlanan və dodaqlanmayan, qapalı və açıq, dilönü, dilarxası və dilortası deyə qruplara bölünür. Kəmiyyətə görə isə adi, uzun və qısa deyə üç qrupa ayrılır: